แหล่งเรียนรู้ กศน.อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน

                         พระธาตุพลูแช่ตั้งอยู่บนสันเขาดอยหัวงัว  ในพื้นที่   หมู่  4    บ้านบุ้ง ตำบลนาน้อย อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน 55150ระยะทางห่างจาก  ที่ว่าการอำเภอนาน้อย  ประมาณ  4  กิโลเมตร             

ประวัติความเป็นมา          

                                ตำนานประวัติการสร้างพระธาตุพลูแช่ การสร้างครั้งแรก  ไม่ทราบว่าเมื่อใด  แต่ได้บันทึกไว้ในสมุดข่อยเมื่อ  ปี  พ.ศ. 2262  ปีไจ้  (ชวด )  เดือน  4  ขึ้น  9  ค่ำ  ได้บันทึกตามคำบอกเล่าครูบาธรรมปัญญา ได้เล่าแก่สามเณรแสนพรหม   (ต่อมาได้เป็นเจ้าพระยาแสนพรหม)  ว่ามีพระพุทธเจ้าองค์หนึ่ง          ได้เสด็จมาโปรดสัตว์ถึงบริเวณ  ดอยหัวงัว โดยได้มีพระเถระเจ้าติดตามมารูปหนึ่ง    พระเถระได้ลงไปตักน้ำที่ตีนเขา (เชิงเขา)  ขากลับได้แวะขอพลูจากย่าเฒ่าที่บ้านตีนดอย เนื่องจากพลูแห้ง  ย่าเฒ่าจึงขอเอาพลูแช่น้ำก่อนแล้วจึงนำมาถวาย เมื่อพระพุทธเจ้าทราบเรื่องย่าเฒ่าแช่พลู  จึงทรงทำนายว่าที่นี่ต่อไปจักได้ชื่อว่า “ดอยพลูแช่”                    เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จกลับทรงเอาพระเกศา   (เส้นผม)     ให้พระเถระบรรจุลงที่ประทับนั่ง ประชาชนนำโดยพญางั่ว (เมืองหนึ่งในเขตอำเภอนาน้อยสมัยโบราณ)นำตุง  ธูปเทียน ดอกไม้มาบูชาพระพุทธเจ้าและขออนุญาตสร้างเจดีย์ตรงที่ประทับนั่งซึ่งได้บรรจุเกศานั้น  โปรดให้สร้างพระเจดีย์ตรงที่บรรจุพระเกศา    เพื่อเอาไว้สักการะบูชาและได้ขนานนามว่า   "พระธาตุพลูแช่"  (นายทวี  เหลี่ยมวาณิช     ผู้รู้ท้องถิ่นอำเภอนาน้อย    อายุ 72  ปี บ้านเลขที่  102     หมู่ที่  1 บ้านนาราบ   ตำบลนาน้อย อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน)

งานนมัสการประจำปี

                                ตรงกับวันขึ้น  15  ค่ำ  เดือน  6(เดือน 8  เหนือ)     ซึ่งตรงกับวันวิสาขบูชาของทุกปี  จะมีการทำบุญ   ตักบาตร  จุดบ้องไฟขึ้นในตอนกลางวัน  และจุดบ้องไฟดอกในตอนกลางคืน  ชาวบ้านมักจะเดินขึ้นไปสักการะกันซึ่งก็มีบันไดคอนกรีตทดสอบพลังศรัทธากันและปัจจุบันมีถนนลาดยางอย่างดีแล้ว

งานนมัสการพระธาตุประจำปี

                                งานเทศกาลนมัสการพระธาตุพลูแช่ จะทำกันประจำทุกปี ในวันขึ้น 15  ค่ำ  เดือน 6 (เดือน 8 เหนือ)   ตอนเช้ามีการทำบุญตักบาตร  ฟังเทศน์   สรงน้ำพระธาตุ   เวียนเทียน  ตลอดจนมีการจุดบ้องไฟในตอนบ่าย   ซึ่งเป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาเป็นประจำทุกปี     นอกจากนี้บนดอยพลูแช่อันเป็นที่ตั้งของพระธาตุพลูแช่แล้วยังมีสิ่งที่น่าสนใจหลายอย่าง  เช่น  สมุนไพรในป่า  เครือเขาหลง  บ่อน้ำทิพย์  ซึ่งพบได้ยากมากคนที่ได้พบยันยืนว่ามีจริง  คูรบ  สระเก็บข้าวสาร (ปัจจุบันคือสระที่ทำน้ำตกบุญสารโสภิต)    ข่วงเจิง  ซึ่งเป็นซากสมัยสงครามพม่า(ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของศาลาเอื้อเฟื้อเลิศสกุล)มะม่วงสามรสที่มีอายุนับร้อยปีโดยที่